ده تکنیک پرکاربرد رسانهای برای فریب مخاطب خبری ـ اختصاصی ملیگرایان مردمگرا
نوشتاری از آبتین
از رسانههای خبری انتظار داریم مردم را از آنچه در کشور اتفاق میافتد مطلع کنند. اما رسانههای خبری در تلاشند تا مردم را به اشتباه بیاندازند.
گاهی حقیقت را تحریف میکنند. تحت کنترل کسانی هستند که قدرت دارند. گاهی هم برای سود خودشان.
اما به هر دلیلی باشد، واقعیت این است که اخبار مرتباً دستکاری میشود و اطلاعاتی که به مردم ارائه میکنند ناقص، گمراهکننده و یا نادرست است.
رسانهها از تکنیکهایی برای دستکاری در اخبار استفاده می کنند.که در این مقاله ۱۰ تکنیک پرکاربرد آورده شده.
اگر مردم آگاه و فعال باشند، گمراه کردنشان آسان نخواهد بود.
1ـ نشان دادن یک طرف داستان: یکی از رایجترین ابزار دستکاری اخبار است. رسانهها قرار است بیطرف باشند و هر دو طرف داستان را بی جهتگیری نمایندگی کنند. ولی در عالم واقع رسانه های خبری طرفی را میگیرند که برای آنها سودمندتر است و فقط روی آن طرف داستان تمرکز میکنند: یا در مورد دیدگاه دیگر گزارش نمیدهند و اگر هم گزارش دهند، داستان طرف دیگر را دستکاری می کنند. تنها نظراتی از آن سو را نشان میدهند که دیدگاه رسانه را تایید کند.
۲ـ گزارش اخبار از منابع جعلی: تکنیکی است که گاه به گاه مورد استفاده رسانه ها قرار میگیرد. یک خبر با اشاره به یک منبع که وجود ندارد، گزارش میشود. رسانهها میدانند که مخاطبان عادی معمولاٌ منبع یا سرچشمه اخبار را چک نمیکنند منبع آنها معتبر است یا خیر، اگر اصلا منبعی وجود داشته باشد. آنها از این تکنیک استفاده می کنند تا نظر خودشان یا مشتریانشان را بیان کنند. تقریبا به نظر میرسد که اخبار به شکل و فرمی از پروپاگاندا تبدیل شده.
۳ ـ استفاده انتخابی از تحقیق و آمار: هر پژوهشگری میداند نتایج تحقیقات کاملاً دقیق نیست. نتایج بر اساس آمار, احتمالات و شانس است. رسانه های خبری از این واقعیت بهره می برند و بخش هایی از تحقیق را به نمایش می گذارند تا نقطه نظر خود را اثبات کنند و واکنش افکار عمومی را بسنجند. آمار میتواند به آسانی برای هدف رسانه دستکاری شود. به عنوان مثال اگر پژوهشگر میبیند چهل درصد از افرادی که در گذشته شکلات خوردهاند سرطان گرفتهاند، در خبر از سرفصلی چون «تحقیقات جدید نشان می دهد که شکلات باعث سرطان میشود» بهره میجویند. اما فراموش میشود شصت درصد از افرادی که مورد مطالعه قرار گرفتند، سرطان نداشتند. این تکنیک برای دستکاری خبر پرکاربرد است.
۴ـ تحریف واقعیت: شباهت زیادی به سو استفاده از آمار و تحقیق دارد. در این تکنیک در خبر تنها بخشی از واقعیت را نشان میدهند که نقطه نظرشان را ثابت میکند و از باقی ماجرا چشم پوشی میکنند. به نظر میرسد دروغی در کار نیست، ولی تصمیم به نادیده گرفتن باقی ماجرا گرفتهاند. این نوع دستکاری اخبار بیشتر برای تحریف واقعیت استفاده میشود.
۵ـ استفاده از نظرسنجی برای شکل دادن نظرات: اغلب ما در اخبار درباره نظرسنجیهایی میشنویم درمورد موضوعات مختلف. چه کسانی در این نظرسنجی رای داده اند؟ چند نفر رای دادند؟ آیا نتایج واقعی است یا تولید شده؟ نمی توانیم مطمئن باشیم. وقتی می بینیم هفتاد درصد از نظرسنجی درمورد موضوعی نظر مخالف داده اند، فکر می کنیم که هفتاد درصد از مردم علیه آن هستند که ممکن است دور از واقعیت باش. اگر فقط از ده نفر پرسیده باشند، فقط هفت نفر برابر با هفتاد درصد میشود! این نظرسنجیها هرگز نمیتوانند ارائه دهنده نظر عمومی باشند.
۶ـ منحرف کردن با داستان های بی اهمیت: یک تکنیک رایج دیگر برای رسانه های خبری منحرف کردن افکار عمومی با موضوعی بی ارزش است. اگر یک موضوع مهم و داغ در اخبار کمتر و کمتر مورد توجه قرار گیرد، مردم لاجرم آن را فراموش میکنند. مردم بر اساس اخباری که میگیرند تصمیم میگیرند. مسائل مهمي وجود دارد که با استفاده از اين تکنيک زیر فرش زده شدهاند!
۷. سؤال های جهت دار: یک راه آسان در مصاحبهها برای تخریب چهره افراد مهم طراحی سوالهایی است که جواب آنها به هر شکل به ضرر شخص است. این سوالات طراحی شدهاند برای تحریک یک پاسخ خاص. تکنیکی معمول است از دیالکتیک که توسط سقراط در یونان باستان اختراع شده است و امروز هم توسط سیاستمداران، بازرگانان و رسانههای خبری استفاده میشود.
۸ـ استفاده از نقل قولهای بریده: روشی دیگر برای دستکاری در اخبار این است که از نقل قولهایی با آدرس غلط استفاده شود. آنها یک نقل قول را نشان میدهند بی توضیحی که فرد درمورد حرفش گفته. گاهی یک بخش از نقل قول را میگیرند و بخش دیگری را که توضیح داده فراموش میکنند. این کار به حساس کردن اخبار میآید. ما به طور منظم در مورد مشاهیر میشنویم که حرف نامناسبی گفته اند اما بعدا متوجه می شویم که نقل قول خارج از متن بوده.
۹ـ ترساندن: اگر مردم هوشمند، آگاه و فعال باشند، دستکاری اخبار آسان نخواهد بود. مخاطبان آگاه برای رسانه های خبری خوب نیستند، به طوری که آنها سعی می کنند ما را با ترساندن کنترل کنند. هر روز اخبار مربوط به مرگ، قتل، حادثه، تجاوز و سرقت را میشنویم. این جنایاتی است که قرار است به کمک پلیس حل شوند و ما واقعا نیاز به دانستن آنها نداریم. تمام جنایات در کشور نمیتواند نمایش داده شود، زیرا روز به روز جنایات بیشتری رخ خواهد داد. ما روزانه با این داستانهای وحشتناک بمباران می شویم؛ زیرا تلاش می کنند ما را تهدید کنند. هنگامی که ما از اخبار خشمگین هستیم، تمایل داریم خودمان را با فیلمها، سریالهای تلویزیونی و اینترنت سرگرم کنیم. نسبت به همسایگان و غریبهها مشکوک میشویم. این همکاری در برخورد با مسائل اجتماعی را نابود میکند و لاجرم مخاطب به آسانی گمراه رسانههای خبر خواهد شد.
۱۰ـ کارشناسان و منتقدان نامعلوم: حتما عبارتهایی مانند “طبق نظر کارشناسان” یا “منتقدان می گویند” در اخبار برای شما آشناست.اما هرگز نامی از این منتقدان و کارشناسان برده نمیشود تا ببینیم اینکه آنها صلاحیت اظهار نظر دارند یا خیر. بارها کارشناس یا منتقدی را دعوت میکنند که فرد شاخصی نیست و پول میگیرد تا نظرات رسانه را بیان کند. دو کارشناس را برای مناظره درباره یک موضوع دعوت میکنند تا برنامه جنجالی و جذاب باشد ولی هدف رسانه مقصود است نه آگاهیبخشی. این تکنیک رایجترین شیوه دستکاری اخبار بوده و چیزی جز اتلاف وقت نیست.
ثبت ديدگاه